Αρχική » Τόποι και Ψάλτες » Ψάλτες της Κω » CD » CD 1o

CD 1o

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΚΑΣ
(1925-2014)

Τόποι και Ψάλτες - Ψάλτες της Κω Τόποι και Ψάλτες - Ψάλτες της Κω

1 CD (ΨΚ 01)
Διάρκεια: 64´50´´

Αθήνα 2019, ISBN 978-960-8009-53-0

Περιεχόμενα

  1. Κύριε εκέκραξα, Τον προ αιώνων, Συν αρχαγγέλοις ήχος β΄(Στιχηρά Εσπερινού β΄ ήχου) 3΄.26΄΄
  2. Παρήλθεν η σκιά του νόμου ήχος β΄ (Δογματικό Θεοτοκίο) 1΄.56΄΄
  3. Πάσα πνοή, Χαίρετε λαοί, Έρραναν μύρα ήχος β΄ (Αίνοι β΄ ήχου) 3΄.28΄΄
  4. Μετά μύρων ήχος β΄ (Εωθινό Β΄) 2΄.50΄΄
  5. Κύριε εκέκραξα, Τω σω Σταυρώ, Δοξάζω του Πατρός ήχος γ΄ (Στιχηρά Εσπερινού γ΄ ήχου) 2΄.42΄΄
  6. Πώς μη θαυμάσωμεν ήχος γ΄ (Δογματικό Θεοτοκίο) 1΄.49΄΄
  7. Πάσα πνοή, Δεύτε πάντα τα έθνη, Χαράς τα πάντα ήχος γ΄ (Αίνοι γ΄ ήχου) 2΄.57΄΄
  8. Της Μαγδαληνής Μαρίας ήχος γ΄ (Έωθινό Γ΄) 3΄.13΄
  9. Ευφραινέσθω ήχος γ΄ (Απολυτίκιο) 0΄.54΄΄
  10. Σταυρόν χαράξας ήχος πλ δ΄ (Καταβασίες Υψώσεως Τιμίου Σταυρού, Ωδές α΄-θ΄) 5΄.55΄΄
  11. Ανοίξω το στόμα μου ήχος λέγετος (Καταβασίες Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Ωδές α΄-θ΄) 4΄.27΄΄
  12. Χριστός γεννάται ήχος α΄ (Καταβασίες Χριστουγέννων, Ωδές α΄-θ΄) 5΄.32΄΄
  13. Μυστήριον ξένον ήχος α΄ (Αργό) 2΄.09΄΄
  14. Δοξολογία ήχος πλ α΄ Γεωργίου Βιολάκη 5΄.49΄΄
  15. Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου ήχος β΄ (Αντίφωνο Α΄) 1΄.03΄΄
  16. Σώσον ημάς ήχος β΄ (Αντίφωνο Γ΄) 2΄.30΄΄
  17. Προστασία των Χριστιανών ήχος β΄ (ΚοντάκιοΜ. Παρακλητικού Κανόνα) 0΄.55΄΄
  18. Άγιος ο Θεός ήχος β΄ (Δύναμις) 2΄.56΄΄
  19. Εν ταις λαμπρότησι ήχος α΄ (Ιδιόμελο ΑίνωνΜ. Δευτέρας) 1΄.17΄΄
  20. Επί ξύλου ήχος β΄ (Ιδιόμελο ΑίνωνΜ. Πέμπτης) 1΄.42΄΄
  21. Εξέδυσάν με ήχος πλ β΄ (Δοξαστικό Αίνων Μ. Πέμπτης) 2΄.10΄΄
  22. Βασιλεύ ουράνιε ήχος πλ β΄ (Δοξαστικό Αίνων Κυριακής τηςΠεντηκοστής) 2΄.56΄΄
  23. Δωδεκάνησος σκίρτησον ήχος λέγετος (ΠροσόμοιοΑγ. Ιωάννου του Ναυκλήρου) 0΄.55΄΄
  24. Θείον βλάστημα ήχος γ΄ (Απολυτίκιο Αγ. Ιωάννου του Ναυκλήρου) 0΄.55΄΄

Σχολιασμός

Γιάννης Βαρκάς

Γιάννης Βαρκάς. Από τον Τόμο "Ψάλτες της Κω" της Σειράς "Τόποι και Ψάλτες" του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων

Από τους παλαιότερους (και γνωστότερους) σύγχρονους ψάλτες της Κω. Γεννημένος στην Καρδάμαινα (1925). Αυτοδίδακτος περισσότερο, όπως και ο ίδιος αυτοχαρακτηριζόταν, αλλά και με θητεία κοντά σε άλλους ικανούς μουσικούς και ψάλτες. Μυήθηκε στην εκκλησιαστική ψαλμωδία, ως μικρός ισοκράτης, κοντά στον γνωστό μουσικό και δάσκαλο, ψάλτη στον Ι. Ναό Γενεσίου της Θεοτόκου (στην Καρδάμαινα), Φίλιππo Σακελλαρίδη, και στη συνέχεια για μιαν ολόκληρη πενταετία (1938-1943) κοντά στον Αθανάσιο Φωτόπουλο, δεξιό ψάλτη στον μητροπολιτικό Ναό του Αγ. Νικολάου στην πόλη της Κω. Τις μουσικές του γνώσεις ολοκλήρωσε με τον Ηλία Ζαχαρίου (από την Κάλυμνο) και με έναν ακόμη Καλύμνιο ψάλτη στην Καρδάμαινα (όπου διδάχθηκε αργά Μαθήματα, Δοξαστικά, Χερουβικά, και Κρατήματα). Χρημάτισε για πολλές δεκαετίες επίσημος ψάλτης, καταρχάς (1957-1969) στον Ι. Ναό Αγίας Παρασκευής στην πόλη της Κω, στη συνέχεια (1969-1975) στους Ναούς Αγίας Τριάδος και Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Ηράκλειο Κρήτης (όπου μετατέθηκε ως τελωνειακός υπάλληλος) και όπου συνέψαλλε ως αριστερός με τον σπουδαίο ψάλτη Στέλιο Νανάκη), τέλος και πάλι στον Ι. Ναό Αγίας Παρασκευής στην πόλη της Κω ως δεξιός (1975-2012). Υπήρξε ακόμη πρώτος Πρόεδρος (1984-2004) του νεοϋδρυθέντος τότε τοπικού Συλλόγου Ιεροψαλτών Κω «Ιωάννης ο Ναύκληρος». Ζωντανή παραμένει η προσωπική εμπειρία της μακρόχρονης ψαλτικής του παρουσίας στον ενοριακό Ναό ακριβώς της Αγ. Παρασκευής.

Τα μέλη που περιέχονται στον οικείο ψηφιακό δίσκο (CD 1o) αποτελούν μιαν ειδική στοχευμένη ηχογράφηση, η οποία έγινε σε προχωρημένη ήδη ηλικία (Οκτώβριος 2005) και η οποία είναι μια ανθολογημένη επιλογή του ίδιου. Καταρχάς ψάλλονται από το Αναστασιματάριο, από τον β΄ ήχο, το Κεκραγάριο με τα δύο Στιχηρά Τον προαιώνων και Συν αρχαγγέλοις, το Δογματικό Θεοτοκίο Παρήλθεν η σκιά του νόμου, το Πασαπνοάριο με τα δύο τροπάρια των Αίνων Χαίρετε λαοί και Έρραναν μύρα, και το Β΄ Εωθινό Μετά μύρων προσελθούσαις. Επίσης, από τον γ΄ ήχο το Κεκραγάριο με τα Στιχηρά Τω σω Σταυρώ και Δοξάζω του Πατρός και του Υιού, το Δογματικό Θεοτοκίο Πώς μη θαυμάσωμεν, το Πασαπνοάριο των Αίνων με τα δύο τροπάρια Δεύτε πάντα τα έθνη και Χαράς τα πάντα πεπλήρωται, το Γ΄ Εωθινό Της Μαγδαληνής Μαρίας και το Απολυτίκιο Ευφραινέσθω τα ουράνια (όλα, β΄ και γ΄ ήχου, κατά το «Αναστασιματάριο» του Ιωάννου πρωτοψάλτου των εκδόσεων της «Ζωής», εδώ σ. 00 κ.εξ.). Η επόμενη ενότητα περιλαμβάνει τις Καταβασίες της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού Σταυρόν χαράξας Μωσής ήχος πλ δ΄ (Ωδές α΄-θ΄), του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ανοίξω το στόμα μου ήχος λέγετος (Ωδές α΄-θ΄) και του Α΄ Κανόνα των Χριστουγέννων Χριστός γεννάται δοξάσατε ήχος α΄ (Ωδές α΄-θ΄) με επιπλέον εδώ αργή την Καταβασία της θ΄ Ωδής Μυστήριον ξένον, οι οποίες όλες εκτελούνται εκτός μουσικού κειμένου, κατά την προφορική παράδοση. Στη συνέχεια ψάλλονται μέλη από τη Θ. Λειτουργία, η Δοξολογία σε ήχο πλ α΄ εναρμόνιο του Γεωργίου Βιολάκη (εδώ, σ. 00-00), το Α΄ και Γ΄ Αντίφωνο Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου ήχος β΄, Σώσον ημάς Υιέ Θεού ήχος β΄, το Κοντάκιο του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνα Προστασία των χριστιανών ήχος β΄ (όλα προφορικά) και ένα Δύναμις Τρισαγίου ήχος δ΄ (από χειρόγραφο, μεταγραμμένο εδώ ηλεκτρονικά σ. 00-00). Ακολουθούν μέλη της Μ. Εβδομάδας του Κωνσταντίνου Πρίγγου, το Ιδιόμελο των Αίνων της Μ. Δευτέρας Εν ταις λαμπρότησι των αγίων σου ήχος α΄, το Ιδιόμελο των Αίνων της Μ. Πέμπτης Επί ξύλου βλέπουσα ήχος β΄, και το Δοξαστικό των Αίνων της Μ. Πέμπτης Εξέδυσάν με τα ιμάτιά μου ήχος πλ β΄ (από χειρόγραφα, μεταγραμμένα επίσης ηλεκτρονικά σ. 00-00). Στην ενότητα προστίθεται και το Δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Πεντηκοστής Βασιλεύ ουράνιε ήχος πλ β΄ (χειρόγραφο, ηλεκτρονική μεταγραφή σ. 00-00). Το CD κλείνει με το Προσόμοιο και το Απολυτίκιο του τοπικού Αγίου Νεομάρτυρος Ιωάννου του Ναυκλήρου Δωδεκάνησος σκίρτησον ήχος λέγετος, Θείον βλάστημα της Κω υπάρχων ήχος γ΄ (χειρόγραφα, ηλεκτρονική μεταγραφή σ. 00-00), των οποίων το ειδικό Κείμενο έχει ως εξής: Δωδεκάνησος σκίρτησον κοσμουμένη ταις χάρισι | των εν σοί λαμψάντων Αγίων χαίρουσα | ότι Ρόδος Φανούριον τον μέγαν προβάλλεται | Κωνσταντίνον τε ομού η δε Πάτμος | Χριστόδουλον τον θεόληπτον και Νικήταν η Νίσυρος | η Κως δε Ιωάννην τον γενναίον | ου την πανήγυριν άγωμεν. || Θείον βλάστημα της Κω υπάρχων | ταύτην εύφρανας τη ση αθλήσει | Ιωάννη Ναύκληρε πανεύφημε. | Των αθλητών γαρ ζηλώσας τα σκάμματα | διά πυρός τον αγώνα ετέλεσας | μάρτυς ένδοξε Χριστόν τον θεόν ικέτευε | δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

Στην εκτέλεση και ερμηνεία των μελών αυτών προβάλλει ένα ιδιαίτερα προσωπικό, και επιχώριο, ερμηνευτικό ιδίωμα και ήθος. Ένα ψαλτικό ιδίωμα ηπιότονο, έντονα ρυθμικό και ρέον, που αναδεικνύεται περισσότερο στα σύντομα στιχηραρικά και ειρμολογικά συλλαβικά μέλη με ύφος ταυτόχρονα ανεπιτήδευτο, λιτό, απέριττο. Το ίδιο όπως ακριβώς και οι ψαλτικές του επιλογές, μέλη τα οποία ανήκουν όλα στο παραδοσιακό καθιερωμένο εκκλησιαστικό ρεπερτόριο, του Πατριαρχικού τρόπου και ύφους (Αναστασιματάριο Ιωάννου πρωτοψάλτου, μέλη Κωνσταντίνου Πρίγγου, προφορική παράδοση), χωρίς νεωτερικές, επιτηδευμένες συνήθως εκδοχές. Από την άποψη αυτή, η παρούσα ηχογράφηση αποτυπώνει μιαν ψαλτική εκφορά, στην οποία συνυπάρχει το ιδιοπρόσωπο (αυτοδίδακτο) εμπειρικό στοιχείο με εκείνο της γνωστικής και ακουστικής μουσικής εμπειρίας και παράδοσης. Με τα δεδομένα αυτά, καταχωρείται εδώ ως μια ενδιαφέρουσα σύγχρονη ιστορική καταγραφή περιφερειακού ερμηνευτικού ιδιώματος και ενός συγκεκριμένου επιχωριάζοντος μουσικού ψαλτικού ρεπερτορίου και ύφους.

Κύριε εκέκραξα, Τον προ αιώνων, Συν αρχαγγέλοις ήχος β΄(Στιχηρά Εσπερινού β΄ ήχου)

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο


Χριστός γεννάται ήχος α΄ (Καταβασίες Χριστουγέννων, Ωδές α΄-θ΄)

Κατέβασμα
Προφορικό


Μυστήριον ξένον ήχος α΄ (Αργό)

Κατέβασμα
Προφορικό


Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου ήχος β΄ (Αντίφωνο Α΄)

Κατέβασμα
Προφορικό


Σώσον ημάς ήχος β΄ (Αντίφωνο Γ΄)

Κατέβασμα
Προφορικό


Δωδεκάνησος σκίρτησον ήχος λέγετος (Προσόμοιο Αγ. Ιωάννου του Ναυκλήρου)

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο


Θείον βλάστημα ήχος γ΄ (Απολυτίκιο Αγ. Ιωάννου του Ναυκλήρου)

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο