Αρχική » Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής » Ιστορικά Λειτουργικά Μέλη » CD » CD 5o

CD 5o

ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΩΝ

Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής - Ιστορικά Λειτουργικά Μέλη

1 CD (Σ005)
Διάρκεια: 69'49''
Ηχογράφηση: 1980/1997/1988,1990,19997
Ψάλλουν: Θρασύβουλος Στανίτσας , Βασίλειος Εμμανουηλίδης , Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς

Ένθετο Bιβλίο 104 σελ.
Αθήνα 2005, ISBN 960-8009-28-6 {A}

Περιεχόμενα

  1. Κύριε εκέκραξα ηχ α΄ Ιακώβου πρωτοψάλτου (ακμή περ. 1760-1800) 5'.33" (Στανίτσας)
  2. Τον δεσπότην ηχ βαρύς «μέλος αρχαίον» 8΄.33΄΄ (Στανίτσας)
  3. Δούλοι Κύριον ηχ δ΄ Ιωάννου πρωτοψάλτου (ακμή 1730-1770) 11'.55" (Στανίτσας)
  4. Την παγκόσμιον δόξαν ηχ α΄ δογματικό Θεοτοκίο 4'.50" (Εμμανουηλίδης)
  5. Εν τη Ερυθρά θαλάσση ηχ πλ α΄ δογματικό Θεοτοκίο 4'.15" (Εμμανουηλίδης)
  6. Τον συνάναρχον λόγον ηχ πλ α΄ Κε Απολυτίκιο 1'.04" (Εμμανουηλίδης)
  7. Ευφραινέσθω τα ουράνια ηχ γ΄ Απολυτίκιο 1'.14" (Εμμανουηλίδης)
  8. Θεοτόκε Παρθένε οκτάηχο Πέτρου Μπερεκέτη (ακμή περ. 1680-1710/1715) οι ήχοι α΄- γ΄ 13'.46" (5'.02" + 4'.54" + 3'.49") (Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς)
  9. Δεύτε λαοί ηχ πλ δ΄ δοξαστικό Πεντηκοστής 8'.39" (Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς)
  10. Άξιον εστίν οκτάηχο 3'.09" (Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς)
  11. Άξιον εστίν αντιστρόφως οκτάηχο 2'.45" (Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς)
  12. Άξιον εστίν οκτάηχο κατά συζυγίαν κυρίων και πλαγίων ήχων 3'.24" (Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς)

Σχολιασμός

Στο 5ο CD, υπό τον ενδεικτικό τίτλο "Ανθολόγιο Μελών και Ερμηνευτών", περιέχονται μέλη κατάλοιπα παλαιοτέρων ηχογραφήσεων, τα οποία ψάλλουν τρεις διαφορετικοί και σπουδαίοι ψάλτες.

O πρώτος είναι ο Άρχων πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Θρασύβουλος Στανίτσας, ο οποίος εκτελεί μέλη παραλειπόμενα από την ήδη γνωστή (1980) ηχογράφηση (και της οποίας τα περισσότερα περιλαμβάνονται σήμερα στο CD αρ. 1 της παρούσας εκδοτικής Σειράς): το γνωστό αργοσύντομο Κεκραγάριο ηχ α' του Ιακώβου πρωτοψάλτου με ιδιότυπο ερμηνευτικό προσωπικό τρόπο στις θέσεις και στο ισοκράτημα, την παλαιά φήμη Τον δεσπότην και αρχιερέα ηχ βαρύς σε μιαν άλλη ιδιαίτερα λεπτουργημένη μελισματική εκδοχή, τέλος, τους περισσότερους Στίχους από τον περίφημο πολυέλεο Δούλοι Κύριον ηχ δ' του Ιωάννου πρωτοψάλτου. Ο δημοσιευόμενος αυτός πολυέλεος Δούλοι Κύριον ηχ δ΄ του Ιωάννου πρωτοψάλτου (ακμή περ. 1730-1770) είναι ένας από τους πρώτους σύντομους και «συνοπτικούς», και από τους πιο σημαντικούς της νεώτερης μεγάλης ακμής του συγκεκριμένου αυτού μουσικού είδους. Πλήρης ο Πολυέλεος αποτελείται από Κείμενο (οι Στίχοι του Ψαλμού ρλδ΄, 134), Τριαδικό και Θεοτοκίο + εκτενή Κρατήματα. Η ερμηνεία του Στανίτσα στον Πολυέλεο αυτόν είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική. Με μοναδική ευστροφία και άνεση αποδίδει τον ρυθμικό, σχεδόν συλλαβικό βηματισμό του μέλους, τον χαρακτήρα και το ύφος μιας ανοικτής και αναγεννησιακής στην ουσία μουσικής. Με όλες αυτές τις ερμηνείες διευρύνεται ακόμη περισσότερο η εμπειρία και η γνώση για το τόσο πλούσιο και πολύπλευρο ερμηνευτικό τάλαντο του μεγάλου αυτού σύγχρονου παραδοσιακού (και νεωτερικού) ψάλτη. Γενικότερα, οι εκτελέσεις όλες του Στανίτσα αναδεικνύουν παντού, κατά τρόπο μοναδικό, τη μεγάλη σημασία της ιστορικής (έντεχνης και προφορικής) ερμηνείας στην ορθή απόδοση των παλαιών και σύγχρονων εκκλησιαστικών μελών.

O δεύτερος είναι ο Άρχων λαμπαδάριος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, και μαθητής του προηγουμένου, Βασίλειος Εμμανουηλίδης, ο οποίος εκτελεί (σε ηχογράφηση του 1997) δύο δογματικά Θεοτοκία (του α' και πλ α' ήχου) και δύο αναστάσιμα Απολυτίκια (του πλ α' επίσης και του γ' ήχου). Η εκτέλεση των μελών αυτών από τον Άρχοντα Εμμανουηλίδη γίνεται κατά τη μεγάλη προφορική Πατριαρχική παράδοση, και η οποία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι η αργοσύντομη του Πέτρου Πελοποννησίου (1777) από το γνωστό σε χρήση Αναστασιματάριο του ίδιου, όπως αυτή έχει εμπλουτισθεί, κατά τη μακρόχρονη λειτουργική πράξη, από τη μεγάλη χορεία των Πατριαρχικών ψαλτών και δασκάλων. Κυρίαρχα σ’ αυτά προβάλλουν το κλασικό, επίσημο Πατριαρχικό ύφος και ο ειδικός ποικιλματικός πλούτος της σταθερής και ενεργού λειτουργικής εκτέλεσης. Από κάθε άποψη, μέλη λαμπρά και ιδιαίτερα χρηστικά.

O τρίτος είναι ο μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς, ο οποίος ψάλλει (σε ηχογραφήσεις των ετών 1988, 1990, 1997) ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα μέλη: τους τρεις πρώτους στίχους (ηχ α'-γ') από το γνωστό οκτάηχο Θεοτόκε Παρθένε του Πέτρου Μπερεκέτη και μερικές δικές του συνθέσεις, το δοξαστικό της Πεντηκοστής Δεύτε λαοί ηχ πλ δ' και τρία Άξιον εστίν (φυσικώς οκτάηχο, αντιστρόφως οκτάηχο, οκτάηχο κατά ζεύγη κυρίων και πλαγίων ήχων). Το οκτάηχο μέλος Θεοτόκε Παρθένε του Πέτρου Μπερεκέτη είναι από τα πιο σημαντικά και τα πιο ενεργά στην Oρθόδοξη λειτουργική πράξη, με προφορική ερμηνευτική παράδοση τριακοσίων χρόνων (ερμηνευμένο ήδη από δύο κορυφαίους παραδοσιακούς ψάλτες, τον Θρασύβουλο Στανίτσα και τον πατέρα Διονύσιο Φιρφιρή, Oκτάηχα CD 3o και 4ο, πλήρως σχολιασμένο). Η παρούσα δειγματοληπτική, με τους τρεις στίχους, ερμηνεία του μητροπολίτη Νικοδήμου Βαλληνδρά στοιχείται στα ίδια ακριβώς ερμηνευτικά πρότυπα (Στανίτσα - πατρός Διονυσίου), με απόκλιση ωστόσο περισσότερο προς την παράδοση της Κωνσταντινούπολης (και εδώ τα Κρατήματα εκτελούνται σε «τρίσημο» χρόνο, στον διπλούν δηλαδή αναλελυμένο των παλαιών Θεωρητικών). Στην ερμηνευτική αυτή εκδοχή εξαίρεται εξίσου ο στιβαρός έγχρονος ρυθμός και η πεποικιλμένη εγκρατής εκφορά, χωρίς αυτοσχεδιαστικούς υποκειμενισμούς ή άλλες αυθαίρετες μελισματικές παρεμβολές. Και εδώ ένα κλασικό ερμηνευτικό δείγμα ενός κλασικού ιστορικού μέλους. Αντίθετα, η ερμηνεία στο Δοξαστικό, δυναμική και στεντόρεια, ενισχυμένη και από την υψηλότονη βάση, αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και ευάρεστο άκουσμα. Το ενδιαφέρον αυξάνει, καθώς η συνύπαρξη εδώ συνθέτη και ερμηνευτή προσθέτει επιπλέον και πολλές επιμέρους ερμηνευτικές αποχρώσεις της συνθετικής άποψης. Το μέλος αυτό δεν δείχνει μόνο το εύρος των συνθετικών και ερμηνευτικών δυνατοτήτων του μητροπολίτη Νικοδήμου Βαλληνδρά, αλλά και τη δημιουργική πνοή της σύγχρονης εκκλησιαστικής μελοποιΐας, όταν αυτή εξακολουθεί να στηρίζεται στα οικεία κλασικά πρότυπα. Στα τρία Άξιον εστίν πάντως είναι εντυπωσιακή η φυσικότητα της πολυχρωματικής πλοκής χωρίς δυσκαμψία ή οποιαδήποτε επιτήδευση. Και στα σύντομα αυτά μέλη είναι ευδιάκριτα τα βασικά χαρακτηριστικά του ερμηνευτικού ιδιώματος του μητροπολίτη Νικοδήμου Βαλληνδρά: το εύρυθμο και στιβαρόν της εκφράσεως, η εγκρατής, πεποικιλμένη εκφορά, το υψιπετές, αλλά και χαρίεν εκκλησιαστικό ύφος.

Η συστοίχηση εδώ των σπουδαίων αυτών ψαλτών και η μεγάλη ποικιλία των εξίσου σπουδαίων και χρηστικών, στην πλειονότητά τους, μελών καθιστούν το παρόν δημοσιευόμενο CD εξαιρετικά ενδιαφέρον και, από κάθε άποψη, ιδιαίτερα ακροάσιμο και χρήσιμο.

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο